Thuốc Tenofovir chữa viêm gan siêu vi B

Tenofovir là một loại thuốc dùng để điều trị bệnh viêm gan siêu vi B và một số bệnh lý khác. Nắm bắt được những thông tin về Tenofovir sẽ giúp cho bạn có thể sử dụng thuốc một cách hiệu quả và an toàn hơn. 

• Tên biệt dược: Tenofovir
• Tên hoạt chất: Tenofovir disoproxil fumarat
• Nhóm thuốc: Thuốc chống ký sinh trùng, chống nhiễm khuẩn, thuốc kháng virus và kháng nấm.

I/ Thuốc Tenofovir và những điều bạn cần tìm hiểu

1/ Chỉ định

Tenofovir được biết đến là một loại thuốc chống virus được dùng để điều trị tình trạng nhiễm HIV tuýp 1 ở người lớn – virus có thể gây ra hội chứng suy giảm hệ miễn dịch mắc phải AIDS kết hợp với các thuốc kháng retrovirus khác (không dùng riêng lẻ). Song, Tenofovir không phải là thuốc có khả năng chữa HIV hay AIDS.

Thuốc còn có thể phòng ngừa bệnh HIV sau khi tiếp xúc với người bệnh hoặc những người có nguy cơ cao bị lây nhiễm virus, đồng thời điều trị viêm gan siêu vi B mãn tính. Tenofovir được sử dụng cho người lớn và trẻ em trên 2 tuổi (nặng ít nhất 10kg).

Ngoài ra, thuốc Tenofovir còn có thể được sử dụng để điều trị cho một số mục đích khác, tùy theo hướng dẫn của bác sĩ.

2/ Dược lực và dược động học

Dược lực học:

Thành phần chính của thuốc là Tenofovir disoproxil fumarat, có cấu trúc như một nucleotid diester vòng xoắn tương tự với adenosin monophosphat và có cấu trúc phân tử khá giống với adefovil dipivoxil. Theo đó, Tenofovir disoproxil fumarat trải qua sự thủy phân diester ban đầu và chuyển thành tenofovir và phosphoryl nhờ các men trong tế bào tạo thành.

Tenofovir ức chế hoạt tính của men HIV-1 bằng cách cạnh tranh với chất nền tự nhiên. Thành phần này cũng ức chế AND polymerase của virus gây viêm gan B, một enzym cần thiết cho quá trình phát triển của tế bào.

Dược động học:

Ngay sau khi uống, thành phần Tenofovir disoproxil fumarat được hấp thu nhanh và chuyển hóa thành Tenofovir với nồng độ huyết tương đạt từ 1-2h. Và mặc dù sinh khả dụng của thuốc đạt khoảng 25% nhưng lại tăng lên khá nhanh khi thành phần chính của thuốc được kết hợp với bữa ăn giàu chất béo.

Tenofovir sẽ được phân bố rộng rãi trong các mô (đặc biệt là ở thận và gan). Sự gắn kết với protein huyết tương thấp hơn 1%, thời gian bán thải từ 12h-18h. Thuốc chủ yếu bài tiết qua nước tiểu.

3/ Liều dùng và cách dùng thuốc

Trước khi bắt đầu điều trị bằng Tenofovir, bác sĩ sẽ thực hiện các xét nghiệm cần thiết để đảm bảo rằng bạn không bị nhiễm HIV (nếu đang bị viêm gan B) hoặc không bị viêm gan B (nếu đang bị HIV). Sau đó, bệnh nhân cần tuân thủ theo đúng chỉ định của bác sĩ và dùng thuốc vào cùng thời điểm trong ngày.

Tenofovir thường sẽ được khuyến cáo dùng chung với thức ăn, liều lượng tùy theo thể trạng của bệnh nhân. Dưới đây là liều khuyến cáo khi dùng Tenofovir (của người lớn) mà bạn có thể tham khảo:

• Điều trị phơi nhiễm HIV: Uống 1 viên/ngày, kết hợp với thuốc kháng retrovirus.
• Dự phòng nhiễm HIV sau tiếp xúc: Uống 300mg/lần/ngày kết hợp với lamivudin hoặc emtricitabin. Thời gian dùng thuốc sau khi tiếp xúc với người nhiễm HIV là vài giờ và cần duy trì thuốc liên tục trong 28 ngày.
• Điều trị viêm gan siêu vi B mãn tính: Uống 1 viên/lần/ngày, kéo dài trong 48 ngày.

Đối với bệnh nhân suy thận thì cần có sự điều chỉnh liều dựa trên sự thanh thải của creatinin, riêng bệnh nhân bị thẩm phân máu dùng 1 liều cách nhau mỗi 7 ngày. Bệnh nhân suy gan không cần có sự điều chỉnh liều.

II/ Thuốc Tenofovir và những điều bạn cần lưu ý

1/ Thận trọng trước khi dùng

Tenofovir có thể gây tăng sinh mô mỡ do sự tái phân bố hay tích tụ mỡ trong cơ thể, bao gồm béo bụng, sưng mặt, phì đại tuyến vú v.v…

Thuốc cũng sẽ có những tác dụng trên xương khi dùng đồng thời với lamivudin và efaviren ở bệnh nhân bị nhiễm HIV. Kết quả là làm giảm mật độ khoáng của xương sống thắt lưng, tăng nồng độ của 4 yếu tố sinh hóa trong chuyển hóa xương và cuối cùng là làm tăng nồng độ hormone tuyến cận giáp trong huyết thanh.

Vì vậy, bác sĩ cần có sự theo dõi chặt chẽ về xương khớp ở những bệnh nhân bị nhiễm HIV nhưng có tiền sử bị gãy xương do bệnh lý hoặc có nguy cơ loãng xương, thiếu xương.

Thuốc có khả năng tăng các bất thường chức năng gan ở bệnh nhân có tiền sử bị rối loạn chức năng gan. Trường hợp bệnh gan diễn biến phức tạp thì cần cân nhắc ngừng tạm thời hoặc lựa chọn các liệu pháp thay thế.

Bệnh nhân cần hết sức thận trọng nếu có ý định ngưng dùng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ. Hậu quả của hành động này là sự bùng phát virus viêm gan B. Do đó, bệnh nhân cần được theo dõi chặt chẽ về chức năng gan ít nhất vài tháng sau khi ngưng dùng thuốc (cho tất cả các mục đích điều trị).

Lưu ý, việc điều trị cùng lúc 2 bệnh: HIV và viêm gan siêu vi B có thể dẫn đến những tác dụng phụ không mong muốn.

Ở bệnh nhân bị nhiễm HIV sẽ có thể phát sinh các phản ứng viêm không có triệu chứng hoặc các bệnh lý về nhiễm trùng làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bệnh như viêm võng mạc, viêm phổi…vậy nên cần có sự theo dõi cẩn thận của bác sĩ điều trị.

Đối với phụ nữ mang thai và đang cho con bú thì chưa có nghiên cứu nào cho thấy Tenofovir có thể truyền qua nhau thai hay sữa mẹ không. Nhưng thuốc sẽ gây chóng mặt ở một số trường hợp hiếm gặp.

2/ Xử lí khi quá/thiếu liều

Trong trường hợp sử dụng Tenofovir quá với số liều quy định, bệnh nhân cần được đưa đến bệnh viện để được theo dõi và sớm phát hiện các dấu hiệu ngộ độc nếu có.

Ngược lại, nếu không cẩn thận bỏ quên 1 liều, bạn hãy dùng liều đó càng sớm càng tốt. Nhưng nếu thời điểm nhớ ra điều đó đã gần với liều tiếp theo, bạn có thể bỏ qua luôn liều đó để tránh trường hợp gấp đôi thuốc nguy hiểm.

3/ Tác dụng phụ của Tenofovir

Tuy không phải tất cả trường hợp sử dụng Tenofovir lâu ngày với liều lượng cao gặp phải các tác dụng phụ, nhưng các phản ứng không mong muốn này xảy ra khá phổ biến.

Các dấu hiệu của tác dụng phụ có thể xấu đi theo thời gian, thậm chí gây tử vong. Do đó, bạn cần liên hệ với bác sĩ ngay khi cơ thể có những dấu hiệu sau:

• Nổi mề đay
• Khó thở
• Sưng mặt, môi, lưỡi, cổ họng
• Đau cơ bất thường
• Đau dạ dày
• Nôn ói nhiều ngày
• Rối loạn nhịp tim
• Hay cảm thấy lạnh và mệt mỏi.
• Đau họng, dễ bầm tím hoặc chảy máu bất thường
• Đi tiểu ít, đau khi tiểu và sưng ở mắt cá chân
• Nước tiểu sẫm màu, phân có màu đất sét, vàng da
• Có những dấu hiệu nhiễm trùng mới, sốt và đổ mồ hôi về đêm
• Sưng hạch, lở miệng, thở khò khè
• Tiêu chảy, sụt cân
• Khó nói và khó nuốt, sưng ở cổ họng (tuyến giáp)
• Kinh nguyệt thay đổi bất thường
• Tâm trạng chán nản, khó chịu.

Đây không phải là danh sách tất cả các tác dụng phụ của thuốc trị viêm gan Tenofovir, bạn có thể tham khảo thêm với bác sĩ biết được bản thân có gặp phải các tác dụng phụ của thuốc hay không.

4/ Tương tác thuốc

Tenofovir có thể ảnh hưởng đến hoạt động của một số loại thuốc hoặc làm gia tăng các tác dụng phụ của chúng và ngược lại.

Cụ thể, thuốc Tenofovir sẽ có thể gây hại cho thận của người bệnh nếu được sử dụng cùng với một số loại thuốc điều trị nhiễm trùng, loãng xương, ung thư, rối loạn đường ruột, viêm khớp như Aspirin, Tylenol, Advil, Aleve v.v…

Ngược lại, một số loại thuốc sẽ có thể ảnh hưởng đến hoạt động của Tenofovir, bao gồm các thuốc kê toa, không kê toa, vitamin, thực phẩm chức năng, thảo dược. Vì vậy, hãy đảm bảo rằng bác sĩ của bạn nắm được tất cả những thuốc mà bạn đang dùng.

Trên đây là những thông tin về thuốc trị viêm gan B và HIV – thuốc Tenofovir mà bạn có thể tham khảo. Mọi thắc mắc phát sinh vui lòng nhờ đến sự trợ giúp của bác sĩ chuyên khoa.