Thuốc Ritalin là thuốc gì?

Thuốc Ritalin thuộc nhóm thuốc hướng tâm thần. Thuốc có thành phần chính là hoạt chất Methylphenidate. Vì thế thuốc thường được dùng trong điều trị chứng ngủ rũ và rối loạn sự chú ý (ADD) theo sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa. Ngoài ra thuốc còn có tác dụng điều trị chứng rối loạn tăng động thái chú ý (ADHD).

• Nhóm thuốc: Thuốc hướng tâm thần
• Tên gốc: Methylphenidate
• Tên biệt dược: Ritalin®

Thông tin về thuốc Ritalin

Dạng bào chế

Viêm nén, viên nén phóng thích chậm.

Thành phần

Thuốc Ritalin được bào chế từ 5mg hoạt chất Methylphenidate hydrochloride và lượng tá dược vừa đủ trong một viên nén.

Công dụng

Ritalin là một loại thuốc có khả năng ức chế thần kinh trung ương nhờ hoạt chất Methylphenidate. Thuốc hoạt động và tác động thông qua các hóa chất. Đồng thời tác động đến các dây thần kinh góp phần kiểm soát xung lực và gây hiếu động.

Thuốc Ritalin thường được dùng trong ngăn ngừa và điều trị những bệnh lý sau:

• Chứng ngủ rũ (chứng rối loạn giấc ngủ)
• Rối loạn sự chú ý (ADD)
• Chứng rối loạn tăng động thái chú ý (ADHD).

Chống chỉ định

Thuốc Ritalin chống chỉ định với những trường hợp sau:

• Những người quá mẫn cảm với hoạt chất Methylphenidate hoặc bất cứ thành phần nào của thuốc
• Trẻ em dưới 6 tuổi
• Bệnh nhân có tiền sử hoặc đang nghiện rượu hoặc ma túy
• Bệnh nhân đang trong quá trình điều trị những bệnh lý liên quan đến ruột, dạ dày và thực quản
• Những người đang bị bệnh hoặc/và đang sử dụng các loại thuốc liên quan đến những rối loạn chức năng của hệ thần kinh
• Bệnh nhân đang bị đồng thời những bệnh lý khác sau: Rối loạn lo âu, lo lắng, tăng nhãn áp, căng thẳng quá mức, hội chứng Tourette, rối loạn tics.

Cách dùng

Viên nén, viên nén phóng thích chậm Ritalin được sử dụng thông qua đường miệng. Bệnh nhân cần nuốt toàn bộ viên thuốc. Người bệnh không nên nhai thuốc, chia nhỏ hoặc nghiền nát thuốc trước khi sử dụng. Người bệnh có thể uống thuốc vào lúc đói hoặc lúc no, có ăn sáng hoặc không có ăn sáng. Tuy nhiên tốt nhất, bạn nên sử dụng thuốc từ 30 – 45 phút trước bữa ăn. Đối với những trường hợp bệnh nhân bị đau dạy dày, người bệnh có thể uống thuốc trong hoặc sau bữa ăn chính hoặc bữa ăn nhẹ.

Liều dùng

Liều dùng thuốc Ritalin phụ thuộc vào độ tuổi mắc bệnh, tình trạng sức khỏe và mức độ phát triển bệnh lý.

Liều dùng thuốc cho bệnh nhân là người lớn

• Liều khuyến cáo: Dùng 20 – 30mg/ngày. Chia thuốc thành 2 – 3 lần sử dụng trong ngày. Tốt nhất người bệnh nên sử dụng thuốc từ 30 – 45 phút trước bữa ăn.

Ở một số trường hợp, liều dùng thuốc Ritalin được điều chỉnh có thể lên đến 40 – 60mg/ngày hoặc giảm còn 10 – 15mg/ngày.

Lưu ý:Người bệnh nên uống liều cuối cùng trước 6 giờ chiều. Bởi theo thống kê, một số bệnh nhân không thể ngủ được khi sử dụng thuốc vào cuối ngày.

Liều dùng thuốc cho bệnh nhân là trẻ em trên 6 tuổi

Đối với trẻ em trên 6 tuổi, người bệnh nên sử nên bắt đầu sử dụng thuốc cùng với liều lượng nhỏ. Sau đó tăng liều dùng thuốc theo tuần. Trong trường hợp tình trạng sức khỏe của trẻ không được cải thiện mặc dù đã sử dụng liều điều chỉnh thích hợp trong khoảng thời gian là 1 tháng, bệnh nhi cần ngưng sử dụng thuốc.

• Liều khởi đầu: Dùng 5mg/lần x 2 lần/ngày (uống trước bữa sáng và trước khi ăn trưa). Tăng dần 5 – 10mg/tuần.
• Liều tối đa: 60mg/ngày.

Lưu ý:Liều dùng thuốc Ritalin có thể thay đổi theo sự chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

Bảo quản

Thuốc Ritalin nên được bảo quản ở những nơi khô ráo, thoáng mát, có nhiệt độ trong phòng dưới 30 độ C. Người bệnh cần tránh để thuốc tại những nơi ẩm ướt và tránh ánh sáng.

Những điều cần lưu ý khi sử dụng thuốc Ritalin

Khuyến cáo khi dùng

Trước khi sử dụng thuốc Ritalin, người bệnh cần thông báo với bác sĩ nếu bạn đang mắc phải một trong những bệnh lý sau:

• Rối loạn lo âu, lo lắng
• Tăng nhãn áp (cườm nước)
• Căng thẳng quá mức
• Hội chứng Tourette hoặc chuột rút cơ
• Rối loạn tics
• Có tiền sử nghiện rượu hoặc ma túy
• Bệnh về đường ruột, dạ dày và thực quản
• Khuyết tật tim bẩm sinh hoặc bệnh nhân có các vấn đề về tim
• Bệnh nhân có tiền sử gia đình mắc bệnh tim hoặc đột tử
• Bệnh tâm thần, trầm cảm, có suy nghĩ hoặc có hành động tự sát, rối loạn lưỡng cực
• Cơ thể xuất hiện những vấn đề về lưu thông máu ở bàn tay hoặc ở bàn chân
• Động kinh.

Ngoài ra người bệnh cần lưu ý những điều sau đây:

• Chưa có thông báo cụ thể về hiệu quả chữa bệnh và những rủi ro không mong muốn có thể gặp trong thời gian sử dụng thuốc Ritalin ở phụ nữ mang thai. Để đảm bảo an toàn, phụ nữ mang thai chỉ nên sử dụng thuốc khi thật sự cần thiết. Đồng thời phải có yêu cầu và chỉ định liều dùng từ bác sĩ chuyên khoa. Bên cạnh đó, trước khi quyết định sử dụng thuốc, bạn cần chắc chắn rằng những lợi ích mà thuốc mang lại cao hơn bất kỳ rủi ro nào có thể xảy ra trên cơ thể mẹ bầu và thai nhi.
• Thuốc Ritalin cần được sử dụng thận trọng ở phụ nữ đang cho con bú. Bởi thành phần trong thuốc có khả năng bài tiết qua sữa mẹ và khiến trẻ bị ngộ độc. Người bệnh cần tạm ngưng cho con bú nếu việc sử dụng thuốc Ritalin là cần thiết.
• Người bệnh cần thông báo với bác sĩ chuyên khoa nếu bạn bị dị ứng với bất kỳ thành phần nào của thuốc Ritalin. Để giải quyết, bác sĩ có thể cho bạn sử dụng một loại thuốc thay thế hoặc thay đổi phác đồ điều trị của bạn.
• Trẻ em và người cao tuổi nếu muốn sử dụng thuốc Ritalin cần có đơn thuốc và hướng dẫn liều dùng từ bác sĩ chuyên khoa.
• Thuốc Ritalin nếu sử dụng với liều cao hoặc sử dụng trong một thời gian dài có thể gây nghiện. Chính vì thế người bệnh cần đặc biệt thận trọng khi chữa bệnh với thuốc và tuyệt đối không được lạm dụng thuốc.
• Bệnh nhân bị suy giảm chức năng gan hoặc suy giảm chức năng thận cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi quyết định sử dụng thuốc Ritalin. Những đối tượng này không nên sử dụng thuốc hoặc sử dụng thuốc với liều lượng thích hợp.
• Cần thận trọng khi kê đơn cho những bệnh nhân có tiền sử nghiện rượu hoặc nghiện ma túy và những bệnh nhân không có khả năng ổn định về mặt cảm xúc vì khả năng lạm dụng. Việc lạm dụng mãn tính có thể có thể dẫn đến sự phụ thuộc về mặt tâm lý một cách rõ rệt ở từng mức độ khác nhau của những hành vi bất thường. Kể cả những trường hợp loạn thần. Người bệnh cần được giám sát cẩn thận và ngưng sử dụng thuốc đúng lúc.

Tác dụng phụ

Trong thời gian sử dụng thuốc Ritalin, người bệnh có thể gặp phải một trong những tác dụng phụ dưới đây:

Tác dụng phụ thường gặp

• Buồn nôn và nôn ói
• Đau đầu
• Chán ăn, ăn không ngon miệng
• Cảm thấy lo lắng không rõ nguyên nhân
• Cơ thể khó chịu
• Đau bụng
• Tạo cảm giác căng thẳng
• Rối loạn giấc ngủ
• Đau dạ dày
• Lờ đờ, uể oải
• Rối loạn nhịp tim.

Tác dụng phụ hiếm gặp (tác dụng phụ nguy hiểm)

• Xuất hiện phản ứng dị ứng
• Khó thở
• Toàn bộ vùng mặt, mắt, môi, họng và lưỡi có dấu hiệu phù nề
• Đau ngực
• Xuất hiện ảo giác (nghe và nhìn thấy những thứ không có thật)
• Hung hăng, kích thích
• Động kinh
• Rối loạn nhân cách
• Cảm lạnh
• Tê, đau, xuất hiện những vết thương bất thường, ngón chân hoặc ngón tay thay đổi màu da (đỏ, xanh hoặc màu xám)
• Thay đổi tầm nhìn
• Co giật cơ
• Bị đau khi cương dương
• Tình trạng cương dương kéo dài trên 4 giờ
• Yếu cơ hoặc đau cơ không rõ nguyên nhân
• Cơ thể mệt mỏi bất thường, nước tiểu có màu đậm, sốt.

Nếu nhận thấy cơ thể xuất hiện một trong những tác dụng phụ nêu trên, người bệnh cần tạm ngưng sử dụng thuốc Ritalin. Đồng thời báo ngay với bác sĩ chuyên khoa về tình trạng sức khỏe của bạn ở hiện tại. Khi được thông báo các bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra và có những biện pháp xử lý phù hợp, tránh gây nguy hiểm. Ngoài ra, người bệnh cũng cần ngưng sử dụng thuốc và đến bệnh viện khi nhận thấy cơ thể xuất hiện những triệu chứng bất thường khác trong thời gian điều trị.

Tương tác thuốc

Thuốc Ritalin có khả năng tương tác với các loại thuốc điều trị khác. Sự tương tác này có khả năng làm thay đổi tính chất chữa bệnh của những loại thuốc. Đồng thời làm tăng nguy cơ xuất hiện những tác dụng phụ nghiêm trọng gây nguy hiểm.

Người bệnh cần thông báo với bác sĩ khi bạn đang sử dụng những loại thuốc chữa bệnh sau:

• Thuốc dùng trong điều trị rối loạn chức năng của hệ thần kinh
• Chất ức chế MAO: Selegiline, tranylcypromine, isocarboxazid, linezolid, phenelzine, rasagiline, methylene…
• Thuốc điều trị huyết áp
• Những loại thuốc dùng trong điều trị bệnh trầm cảm hoặc điều trị bệnh rối loạn tâm thần
• Những chất chống đông máu: Warfarin (Coumadin, Jantoven)
• Những loại thuốc trong thành phần có chất gây nghiện
• Thuốc dùng trong điều trị động kinh
• Những loại thuốc chống dị ứng, chống cảm lạnh có chứa chất giảm đau như phenylephrine hoặc pseudoephedrine.

Quá liều và xử lý

Triệu chứng

Việc sử dụng thuốc Ritalin quá liều có thể khiến cơ thể bị sốc và gây ra những phản ứng nghiêm trọng sau:

• Tiêu chảy
• Kích động
• Lo lắng quá mức
• Nhầm lẫn về người, thời gian và địa điểm
• Đồng tử mắt giãn ra, to hơn hoặc mở rộng
• Nước tiểu có màu sẫm
• Chóng mặt
• Ngất xỉu
• Khô miệng, khô mắt, khô mũi hoặc khô họng
• Xuất hiện ảo giác
• Nhịp tim nhanh, chậm bất thường
• Tăng độ nhạy cảm của mắt đối với ánh sáng
• Co cứng cơ hoặc đau cơ
• Mất ý thức
• Hồi hợp
• Co giật cơ bắp
• Đau tai
• Thở nông, thở nhanh
• Đổ nhiều mồ hôi
• Run
• Bồn chồn hoặc hưng phấn bất thường.

Xử lý

Khi sử dụng thuốc Ritalin quá liều kèm theo những phản ứng nghiêm trọng trên, người bệnh cần được di chuyển đến bệnh viện hoặc gọi ngay đến trung tâm y tế để được hỗ trợ.

Biện pháp xử lý: Hỗ trợ và điều trị những triệu chứng.

Bài viết là thông tin cơ bản về thuốc Ritalin và những điều cần lưu ý khi sử dụng thuốc. Tuy nhiên những thông tin này chỉ mang tính chất tham khảo, không phải tư vấn chuyên môn. Ngoài khả năng chữa bệnh, thuốc còn có khả năng gây ra nhiều tác dụng ngoại ý nghiêm trọng và một số vấn đề về chống chỉ định và sự tương tác thuốc. Chính vì thế để đảm bảo an toàn và tính hiệu quả, người bệnh chỉ nên sử dụng thuốc khi thật sự cần thiết. Đồng thời, việc sử dụng thuốc phải có chỉ định và hướng dẫn liều dùng từ bác sĩ chuyên khoa. Người bệnh tuyệt đối không được lạm dụng thuốc, thay đổi liều dùng thuốc hoặc tự ý sử dụng thuốc để tránh gây nguy hiểm.

Đọc ngay

VTV2 giới thiệu bài thuốc thảo dược ĐẶC TRỊ mất ngủ, KHÔNG tác dụng phụ

Nghệ sĩ ưu tú Hường Dung và hành trình điều trị khỏi mất ngủ tại Trung tâm Thuốc dân tộc