Thuốc Nystatin có công dụng gì?

Nystatin là kháng sinh diệt nấm polyene. Thuốc được sử dụng để điều trị nhiễm nấm ở mô mềm và niêm mạc như tưa lưỡi, viêm họng, viêm âm đạo,….

• Tên thuốc: Nystatin
• Tên khác: Fungicidin
• Nhóm thuốc: Thuốc trị ký sinh trùng, kháng virus, kháng nấm và chống nhiễm khuẩn

Những thông tin cần biết về thuốc Nystatin

1. Cơ chế hoạt động

Nystatin là một loại kháng sinh polyene và nhạy cảm với các loại nấm mốc, nấm men – trong đó có Candida. Thuốc hoạt động bằng cách ngăn chặn sự phát triển của vi nấm gây nhiễm trùng.

Nystatin được hấp thu kém qua đường tiêu hóa, không hấp thu qua niêm mạc và da. Thuốc chủ yếu được thải trừ dưới dạng phân chưa được chuyển hóa.

2. Chỉ định

Thuốc Nystatin được chỉ định trong các trường hợp sau:

• Nhiễm nấm Candida ở niêm mạc miệng như tưa lưỡi, viêm họng
• Candida đường ruột
• Nhiễm nấm âm đạo

Nystatin cũng có thể được sử dụng trong các trường hợp nhiễm nấm khác. Nếu bạn có ý định dùng thuốc với các chỉ định không được in trên bao bì, vui lòng tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa.

3. Chống chỉ định

Chống chỉ định Nystatin với phụ nữ mang thai và người quá mẫn với bất cứ thành phần nào trong thuốc.

4. Dạng bào chế – hàm lượng

Nystatin được bào chế ở nhiều dạng khác nhau:

• Viên uống: 100.000 IU, 500.000 IU
• Viên đặt âm đạo: 25.000 IU, 500.000 IU
• Kem bôi: 25.000 IU
• Dung dịch uống: 100.000 IU

Thuốc Nystatin cũng có thể có các dạng bào chế và hàm lượng không được đề cập trong bài viết. Để biết đầy đủ các dạng bào chế và hàm lượng của thuốc, bạn nên trao đổi với dược sĩ.

5. Cách dùng – liều lượng

Bạn nên tham khảo thông tin in trên tờ hướng dẫn đi kèm để biết cách dùng, liều lượng và tần suất sử dụng. Trong trường hợp chưa rõ các vấn đề trên, bạn nên trao đổi trực tiếp với bác sĩ để được hướng dẫn trực tiếp.

Cách sử dụng thuốc phụ thuộc vào từng dạng bào chế.

• Viên uống: Dùng thuốc trực tiếp với nước lọc. Nên nuốt trọn viên thuốc khi uống để đảm bảo tác dụng điều trị. Trong trường hợp điều trị nấm miệng, bác sĩ có thể đề nghị bạn ngậm tan viên thuốc.
• Dung dịch uống: Sử dụng dụng cụ đo lường trong y tế để đo lượng thuốc được chỉ định. Sau đó uống trực tiếp hoặc pha loãng với nước.
• Viên đặt âm đạo: Làm sạch tay và vùng kín trước khi đặt thuốc. Nhúng viên thuốc vào nước trong khoảng 30 giây, sau đó tiến hành đặt thuốc vào âm đạo. Hạn chế vận động trong vài phút sau khi đặt thuốc.
• Thuốc bôi: Làm sạch tay và vùng da cần điều trị trước khi tiếp xúc với thuốc. Sử dụng một lượng thuốc và thoa nhẹ nhàng lên vùng da nhiễm nấm. Rửa tay với xà phòng sau khi thoa thuốc.

Bác sĩ có thể hướng dẫn bạn sử dụng thuốc theo cách khác. Bạn nên tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ chuyên khoa để đạt được kết quả điều trị tốt nhất.

Bài viết chỉ cung cấp liều dùng thuốc Nystatin ở một số dạng bào chế và hàm lượng nhất định. Nếu bạn sử dụng dạng bào chế hoặc hàm lượng khác, vui lòng gặp bác sĩ để được cung cấp thông tin về liều lượng và tần suất cụ thể.

Liều dùng thông thường khi điều trị nấm miệng, tổn thương niêm mạc miệng

Người lớn:

• Ngậm từ 1 – 2 viên/ lần, mỗi ngày ngậm khoảng 4 – 5 lần.
• Hoặc dùng 500.000 IU của hỗn dịch uống/ lần
• Ngày uống 4 lần

Trẻ em:

• Trẻ sơ sinh: Dùng 100.000 IU hỗn dịch uống/ 4 lần/ ngày.
• Trẻ từ 1 – 12 tháng tuổi: Dùng 200.000 IU hỗn dịch uống/ 4 lần/ ngày.
• Trẻ từ 1 tuổi trở lên: Sử dụng liều lượng tương tự người lớn.

Liều dùng thông thường khi điều trị nhiễm nấm Candida đường ruột và thực quản

• Dùng 500.000 – 1.000.000 IU/ lần
• Dùng 3 lần/ ngày

Liều dùng thông thường khi điều trị nhiễm nấm âm đạo

• Đặt 500.000 IU/ lần/ ngày trước khi đi ngủ
• Hoặc đặt 100.000 IU/ 3 lần/ ngày

Nếu bạn sử dụng thuốc Nystatin dạng kem, bạn nên thoa 500.000 IU vào âm đạo trước khi đi ngủ. Sử dụng trong khoảng 7 – 14 ngày, có thể kết hợp với thuốc Metronidazol.

Liều dùng thông thường khi điều trị nhiễm nấm ngoài da

• Thoa kem lên vùng da tổn thương 2 – 4 lần/ ngày
• Sử dụng cho đến khi triệu chứng dứt diểm

Liều dùng thông thường có thể không phát huy tác dụng ở một số trường hợp. Nếu bạn thấy triệu chứng không được cải thiện, hãy chủ động trình bày với bác sĩ để được điều chỉnh.

Khi sử dụng thuốc cho trẻ nhỏ, phụ huynh cần theo sát quá trình dùng thuốc để hạn chế tình trạng trẻ dùng quá hoặc thiếu liều.

6. Bảo quản

Bảo quản thuốc theo hướng dẫn in trên bao bì. Hoặc bạn có thể bảo quản thuốc theo cách thông thường – đặt thuốc ở nơi thoáng mát, tránh ẩm và ánh nắng trực tiếp.

Không đặt thuốc gần những hóa chất độc hại và trong tầm với của trẻ nhỏ.

Với thuốc dạng hỗn dịch, bạn cần chú ý biểu hiện của thuốc trước khi uống. Nếu thấy thuốc đổi màu, biến chất,… bạn nên liên hệ với dược sĩ để biết hướng xử lý.

7. Giá thành

Thuốc Nystatin 500.000 IU ở dạng viên uống có giá bán dao động từ 15 – 25.000 đồng/ Hộp 2 vỉ x 8 viên.

Những điều cần lưu ý khi sử dụng thuốc Nystatin

1. Thận trọng

Thông báo với bác sĩ nếu bạn đang có thai hoặc có dự định mang thai trước khi dùng thuốc. Nếu bạn có thai khi đang sử dụng thuốc Nystatin, cần báo ngay với bác sĩ để được xử lý kịp thời.

Sử dụng Nystatin theo đúng liều lượng, tần suất và thời gian được chỉ định. Ngưng thuốc quá sớm có thể khiến tình trạng nhiễm nấm không được điều trị hoàn toàn.

Sau khoảng 7 ngày dùng thuốc, nếu bạn nhận thấy triệu chứng không thuyên giảm, hãy thông báo với bác sĩ để chẩn đoán lại tình trạng bệnh.

Rượu bia, thuốc lá và một số loại thực phẩm có thể ảnh hưởng đến hoạt động của thuốc. Cần trao đổi với bác sĩ về vấn đề này trước khi sử dụng.

2. Tác dụng phụ

Thuốc Nystatin có thể làm phát sinh một số tác dụng không mong muốn. Khi nhận thấy biểu hiện bất thường xuất hiện, bạn cần liên hệ với bác sĩ để được hướng dẫn cách khắc phục.

Tác dụng phụ thông thường:

• Tiêu chảy
• Buồn nôn
• Đầy bụng
• Đau bụng

Tác dụng phụ nghiêm trọng:

• Kích ứng
• Nổi mề đay
• Khó thở
• Khó nuốt
• Hội chứng Steven-Johnson

Khi nhận thấy các tác dụng phụ nghiêm trọng phát sinh, bạn cần ngưng dùng thuốc và gọi ngay cho bác sĩ. Tùy vào mức độ nghiêm trọng của triệu chứng mà bác sĩ sẽ chỉ định biện pháp điều trị tương ứng.

Tuyệt đối không tự ý điều trị tác dụng phụ của Nystatin. Điều này có thể khiến triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn.

3. Tương tác thuốc

Nystatin có thể phản ứng hóa học với các loại thuốc khác. Tình trạng này làm thay đổi hoạt động của thuốc và có thể khiến những phản ứng nghiêm trọng phát sinh.

Để giảm thiểu rủi ro do tương tác, bạn nên chủ động phòng ngừa hiện tượng này. Nên liệt kê các loại thuốc mình đang sử dụng để được bác sĩ xem xét có tương tác xảy ra hay không.

4. Xử lý khi dùng thiếu hoặc quá liều

Thiếu liều có thể ảnh hưởng đến cơ chế hoạt động của thuốc. Đồng thời khiến vi nấm không được điều trị triệt để và có nguy cơ tái phát trở lại.

Do đó bạn cần dùng thuốc đều đặn như theo chỉ định. Nếu quên dùng một liều, bạn có thể bỏ qua và bổ sung liều tiếp theo như kế hoạch.

Quá liều thuốc Nystatin có thể dẫn đến các tình huống rủi ro. Vì vậy bạn cần gọi cho cấp cứu khi nhận biết đã dùng quá liều lượng khuyến cáo.